Globe valve ‎‏ (شیر کروی، گلوب ولو)

Globe valve ‎‏ (شیر کروی، گلوب ولو) ‏

یکی از پرکاربردترین شیرآلات مهم صنعتی در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و آب و فاضلاب که در کلیه خطوط انتقال سیالات مایع ، گاز، دوفازی و سیالات حامل ذرات معلق جامد بکار می رود شیرکروی ‏‎)‎‏Globe valve ‎‏ ‏‎( ‎‏ است.

علت نامگذاری این شیر به کروی بخاطر شکل ظاهری آن است که بشکل گرد میباشد ولی شکلهای دیگری نیز ‏برای بدنه آن وجود دارد.ساختمان دریچه و نشیمنگاه آن طوری است که به مجرد برقرار شدن جریان تماس آنها ‏با هم قطع می شود .همچنین باز نبودن کامل شیر کروی موجب فرسودگی ان نمی شود.

و لذا از آن می توان ‏برای تنظیم و کنترل جریان استفاده کرد‎. ‎متناسب بودن تعداد دور دسته شیر با حجم مجرای خروجی مایع کار ‏تنظیم مقدار جریان را با دست آسان می سازد‎ .

امروزه در شبکه های مختلفی از این شیر بهره می گیرند مانند تاسیسات ساختمانی، موتورخانه ها، خروجی ‏پمپها، پالایشگاهای نفت، نیروگاهها ، پتروشیمی ها، صنایع آب ، صنایع غذایی، نساجی و هر جایی که نیاز به ‏تنظیم میزان دبی عبوری جریان باشد. برای اطلاعات تکمیلی درخصوص این شیر بایستی به استاندارد‎ BSI BS ‎‎1873 ‎مراجعه نمود‎.‎

علت نامگذاری این شیر به کروی بخاطر شکل ظاهری آن است که بشکل گرد می باشد ولی شکلهای دیگری نیز ‏برای بدنه آن وجود دارد.ساختمان دریچه و نشیمنگاه آن طوری است که به مجرد برقرار شدن جریان تماس آنها ‏با هم قطع می شود .همچنین باز نبودن کامل شیر کروی موجب فرسودگی ان نمی شود.و لذا از آن می توان ‏برای تنظیم و کنترل جریان استفاده کرد‎. ‎متناسب بودن تعداد دور دسته شیر با حجم مجرای خروجی مایع کار ‏تنظیم مقدار جریان را با دست آسان می سازد .

شیر کروی از آن دسته شیرهای خطی ‏‎)‎‏ ‎ (linear‎می باشد که مجرابند آن بشکل یک دیسک است و قسمت ‏انتهایی آن بشکل کروی یا مخروطی ساخته می شود و با قرارگیری روی یک حلقه نشیمن یا‎ Seat Ring ‎مسیر را ‏باز ، بسته یا به میزان معینی باز میکند یعنی علاوه بر‏on/off ‎‏ قادر به تنظیم دبی جریان عبوری نیز می باشد و ‏به همین در خطوط عبور سیال در کنار شیرهای کنترلی یا‎ Control Valve ‎‏ بصورت سری ،مورد استفاده در صنایع ‏مختلف بعلاوه یک محرک پنوماتیکی یا الکتریکی ، استفاده میشود.

معمولا این شیر بصورت‎ Metal Seat ‎بکار ‏میرود بدین معنی که دیسک و نشیمن آن از فلز ساخته می شوند ولی در برخی موارد آنرا بصورت‎ Soft Seat ‎نیز ‏تولید می کنند که استفاده بسیار محدوده دارند‎.‎

بدنه این شیرها از لحاظ شکل ظاهری به راحتی قابل تشخیص هستند زیرا بدنه آنها یا بحالت گرد است و یا ‏شکلی مانند‎ S ‎انگلیسی بحالت خوابیده دارد که در زیر این موضوع کاملا قابل تشخیص است و شکل سمت ‏راست شیر دروازه ای و دوشکل سمت چپ شیر کروی می باشند.. این دوشکل از بدنه حالت استاندارد این ‏شیرها است .‏

شیر کروی به لحاظ شکل بدنه و کانال جریان پیچیده ای که دارد جریان سیال در حین عبور از شیر چند بار تغییر ‏جهت می دهد و همین امر باعث اتفاق افتادن ناگهانی افت فشار ، ایجاد صدای ناهنجار، لرزش، کاویتاسیون، ‏فلشینک، جریان خفه و یا آشفتگی جریان در سیال می شود که همگی از مشکلات بسیار زیاد موجود در شبکه ‏ها مخصوصا برای سیالات مایع می باشند.‏

‏

برای کم کردن این مشکلات از انواع دیگری از بدنه در این شیرها استفاده می گردد مانند نوع مایل یا‎ oblique ‎که ‏در برخی مواقع به آن‎ Y-Type ‎نیز میگویند و علت این امر شکل ظاهری بدنه آن است. نوع دیگری از بدنه که هم ‏برای کم کردن مشکلات فوق بکار میرود و هم برای یک تغییر جهت در مسیر جریان ، نوع زاویه دار یا‎ Angle ‎Pattern ‎میباشد که از لحاظ ساختار قطعات آب بندی همگی شباهت زیادی به هم دارند‎.‎

با توجه به این که این شیر برای تنظیم جریان بکار می رود برای سرویسها و شرایط کاری مختلف از دیسکهای با ‏شکلهای متفاوت بهره میگیرند.انتخاب نوع این دیسکها به شرایط و پارامترهای زیادی ازجمله دمای سرویس، ‏وظیفه شیر در سرویس، میزان نشتی مجاز ، خواص جریان قبل و بعد از نصب شیر در سرویس، سرعت سیال در ‏جریان ، فاز سیال و بسیاری از موارد دیگر بستگی دارد. این پارامترها در دوره های آموزشی انتخاب شیرآلات ‏یا‎ Valve Selection ‎که هرساله در شرکت پیشروصنعت برگزار میگردد به تفصیل بررسی می شوند‎.

‎

دسته و اتصال دیسک به دو شکل ‏‎ T-slot ‎و ‏‎ Disk-nuteطراحی میشود که در اولی ساقه در طول دیسک ‏حرکت میکند و در دومی، دیسک به ساقه پیچ شده است.‏استانداردهای طراحی شیرهای کروی‎)‎‏ ياGlobe valve ‎‏ ‏‎( ‎‏ ‏‎ API 6D, API 600‎است.‏